Niemiecki cmentarz wojenny przy ul. Pokoju

Obecnie na terenie miasta Biała Podlaska znajduje się jeden cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Cmentarz zlokalizowany jest przy ulicy Pokoju w Białej Podlaskiej, w zachodniej części miasta. Nie wszyscy jednak wiedzą, że w mieście funkcjonowały w okresie międzywojennym jeszcze dwa takie cmentarze. Były to
- cmentarz przy ulicy Warszawskiej na gruncie dawnego szpitala św. Karola Boromeusza (teren w rejonie ulic Spółdzielczej i Warszawskiej),
- cmentarz na Przedmieściu Wola, w Zofii Lesie (teren w rejonie ulic Parkowa – Waryńskiego – Sidorska - Aleja 1000-lecia, na dawnej posesji rodziny Bilkiewiczów).

Cmentarz przy ul. Pokoju został założony w Białej Podlaskiej w początkach września 1915r. na polu uprawnym w pobliżu rosyjskich koszar wojskowych. Czynny był do grudnia 1918r. Liczba osób pochowanych wynosi 687. Wśród chowanych byli Niemcy, Austriacy, Polacy, Czesi, Słowacy, Węgrzy. Na środku cmentarza stoi kamienny obelisk z 1915 roku. Na jego wierzchołku jest umieszczony emblemat niemieckiego wojennego odznaczenia - Krzyż Żelazny. Na obelisku znajduje się tablica z napisem: „Der Tapferkeit u. Pflichttreue”, „Et. Kdeur 214”(odwaga i wierność obowiązkowi, Etappen Komendantur 214 – Dowództwo Etapów /Bugu/ nr 214).

W dwudziestoleciu międzywojennym był nieczynny. W czasie okupacji hitlerowskiej przeprowadzono jego renowację, a w 1941 r. powiększono od strony północnej. W sierpniu 1944 r. nowa część cmentarza została zlikwidowana, a pozostała popadała w ruinę. Dopiero od 1990 r. przystąpiono do uporządkowania cmentarza. Odnowiono pomnik, postawiono krzyże i ogrodzono teren.

Jedynym namacalnym śladem po byłym cmentarzu przy szpitalu na ul. Warszawskiej jest głaz polny z dawnego pomnika. Wyryty jest na nim następujący tekst w języku niemieckim: „Wer mutig fur sein Vaterland gefallen der baut sich selbst ein ewig Monument in treuen Herzen seiner Landebruder. Und dies Gebaude sturzt kein Sturmwind nieder”( kto bohatersko za ojczyznę poległ, sobie wieczny pomnik w sercach współbraci buduje, a tej budowli żadna wichura nie powali). Jest to fragment wiersza romantycznego poety Theodora Kornera, często umieszczany na niemieckich cmentarzach. Obecnie ten głaz pełni nową funkcję. Upamiętnia rocznicę powstania Solidarności.